26 Haziran 2019’da İstanbul’daki 32 özel tiyatronun bir araya gelmesiyle kurulan ve bugün 62 bileşeni olan Tiyatro Kooperatifi, çalışmalarına hız kesmeden yeni yılda da devam edecek. Sektörün tüm bileşenleri için ortak çatı, bilgi ve danışma merkezi olma amacıyla yola çıkan kooperatif, pandemi sürecinde sadece Tiyatro Kooperatifi’ne dahil 62 tiyatro için değil tüm özel tiyatrolar adına alanın iyileştirilmesi için girişimlerde bulundu. Tiyatroların içine düştüğü zorluklarla ilgili öneri paketleri hazırlayarak T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı ile yerel yönetimlere iletti ve karşılıklı görüşmeler gerçekleştirdi. #BizdeYerinAyrı başlıklı seyirci destek programıyla tüm tiyatroseverleri dayanışmaya çağıran kooperatif, eylül ayından itibaren, alanında uzman isimlerle kriz döneminde tiyatroların durumu ve yapılması gerekenler konusunda webinar’lar düzenliyor. Yola çıktığı ilk günden beri gücünü birlikteliğinden alan Tiyatro Kooperatifi, hedeflerinden biri olan Özel Tiyatrolar için Türkiye’de Kooperatifleşme ve Kooperatifler Birliği statüsünde birleşme için de çalışmalarını sürdürüyor.
Tiyatro Kooperatifi, “Türkiye’deki özel tiyatrolar için 21. yüzyılda dünya standartlarında tiyatro yapabilme alanını tesis etmeyi” hedefleyerek tiyatro sektörünün tüm bileşenleri için bir dayanışma gücü oluşturmak amacıyla 26 Haziran 2019’da İstanbul’daki özel tiyatroların bir araya gelmesiyle kuruldu. Yönetim kurulu başkanlığını Iraz Yöntem’in, başkan yardımcılığını Yeşim Özsoy’un üstlendiği; yönetim kurulunda ise Ersin Umut Güler, Mert Fırat ve Muharrem Uğurlu’nun bulunduğu kooperatif tiyatroların ihtiyaçları doğrultusunda hız kesmeden çalışmalarını sürdürüyor.
Tiyatro Kooperatifi, 2020 etkinliklerine, şubat ayında “Tiyatrolarda SGK ve Vergi Teşvikleri, Güncel Mevzuat Değişiklikleri” konulu seminerle başladı. Serbest Muhasebeci Mali Müşavir Caner Altuntaş ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavir Şenol Karakaş’ın konuşmacı olarak yer aldığı seminerde teşvik türleri, vergi düzeni, e-arşiv/e-fatura düzeni gibi mali konularda bilgiler kooperatif üyeleriyle paylaşıldı.
KOOPERATİF PANDEMİ SÜRECİNDE AKTİF ROL ALDI
Mart ayında Türkiye’de ilk COVID-19 vakasının görülmesiyle birlikte Tiyatro Kooperatifi, zor durumda kalan tiyatroların ihtiyaçlarını gözeterek çalışmalarına hız verdi.Tiyatro kooperatifi YK üyeleri ilk olarak Kültür ve Turizm Bakanı Sn.Mehmet Nuri Ersoy’un kabulüyle “COVID-19 Salgını Sebebiyle Hazırlanacak Acil Önlem ve Destek Paketi” konulu toplantıya katıldı. Kooperatif, toplantının ardından, bileşeni olan tiyatrolar ile Türkiye’nin farklı illerindeki 200 özel tiyatronun önerilerini ve sektör bileşenleri tarafından paylaşılan fikirleri bir araya getirerek bir öneri paketi hazırladı. Hazırlanan öneri paketinin takipçisi olarak çalışmalarına devam eden Tiyatro Kooperatifi, mayıs ayında “Şimdi ayrı olsak da #BizdeYerinAyrı” sloganıyla tiyatroların seyircilerine özlemini dile getirdiği bir seyirci destek programı oluşturdu. Tiyatroseverleri özel tiyatrolar için dayanışmaya çağıran #BizdeYerinAyrı kampanyası ile izleyiciler ve Anadolu Efes ile Zorlu Holding gibi sanatı destekleyen kurumlar, yeni sezon oyunları için yerlerini önden alarak tiyatroların, tiyatro oyuncularının ve tiyatro emekçilerinin yanında olma imkânı buldular.
Tiyatroların sektörel sorunlarına kalıcı yasal çözümler bulmayı amaçlayan kooperatif çalışmalarına, IETM (Uluslararası Çağdaş Gösteri Sanatları Ağı) tarafından düzenlenen ve 20’yi aşkın ülkenin katıldığı IETM Çok Mekânlı Uluslararası Gösteri Sanatları Toplantısı 2020 kapsamında gerçekleştirdiği ve moderatörlüğünü Tiyatro Kooperatifi Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Yeşim Özsoy’un üstlendiği “Peki ya Bundan Sonra?: Gösteri Sanatlarında Dayanıklılık” adlı çevrimiçi gerçekleştirilen uluslararası bir panelle devam etti. Rusya, Lübnan, Bulgaristan, Güney Afrika ve Hindistan’dan alanında uzman olan konuşmacıların yer aldığı panel, oldukça yoğun bir katılımla gerçekleşti. Panelde, gösteri sanatları kurumlarının ve tiyatro yöneticilerinin dayanıklılığı ile post-travmatik bir dönemde gösteri sanatlarının ve özellikle tiyatronun toplum üzerindeki iyileştirici gücü konuşuldu.
Pandemi şartları nedeniyle çalışmalarını çevrimiçi düzenlemeye devam eden Tiyatro Kooperatifi, bir yandan da İngiltere’den Brighton Üniversitesi ile Brunel Üniversitesi ve İstanbul’dan Bahçeşehir Üniversitesi ile Bilgi Üniversitesi iş birliğiyle gerçekleşen “5G: XR Brighton & İstanbul” başlıklı bir araştırma projesinde yer aldı. 5G ve XR teknolojilerinin sahne sanatları ve oyun sektörü üzerindeki etkilerini ve potansiyelini, İngiltere ile Türkiye özelinde inceleyen projede kooperatif üyeleri Kadıköy Theatron ve Yolcu Tiyatro da konuyla ilgili çalışmalarını sundu.
Kooperatif, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın desteğiyle Aralık ayında düzenlediği ve “Çözüm Buluşmaları” adını verdiği webinar serisinde, kriz dönemlerinde tiyatroların nasıl hayatta kalabileceği, tiyatro yönetimi, izleyici geliştirme ve topluluk yönetimini ele alarak 2020 çalışmalarını sona erdiriyor.
Yola çıktıkları ilk günden bu yana Türkiye Tiyatro Kooperatifleri Birliği’ni hayata geçirmeyi hedefleyen Tiyatro Kooperatifi, Mayıs 2020’de konuyla ilgili çalışmalarına hız verdi, Türkiye çapında farklı bölgelerdeki tiyatrolarla toplantılar düzenledi. Bu kapsamda Ağustos 2020’de Güney Marmara Tiyatro Kooperatifi’nin kurulmasının ardından, Ekim 2020’de Sivil Toplum İçin Destek Vakfı ve Turkey Mozaik Foundation işbirliğiyle, İKSV Kültür Politikaları Çalışmaları bölümünün içerik ortaklığında verilen Kültür Sanat Fonu’na Tiyatro Kooperatifi’nin başvurusu kabul edildi. Bu kapsamda Tiyatro Kooperatifi, Türkiye çapında beş kooperatifinin kurulmasına destek olabilecek ve “Özel Tiyatrolar için Türkiye’de Kooperatifleşme Projesi” ile resmi bir kooperatif birliği kurma hedefine daha kısa sürede ulaşabilecek.
TİYATRO KOOPERATİFİ HAKKINDA
Tiyatro Kooperatifi, özel tiyatroların sanatsal üretimini zenginleştirirken ekonomik, sosyal ve hukuki açıdan güçlenmesi ve sürdürülebilir hale gelmesi için çalışan bir sosyal kooperatiftir. Tiyatro Kooperatifi, Türkiye’deki özel tiyatrolar için 21. yüzyılda dünya standartlarında tiyatro yapabilme alanını tesis etmeyi hedeflemekte ve ekonomik fayda üretme potansiyeline sahiptir. Yönetim kurulu başkanlığını Iraz Yöntem’in, başkan yardımcılığını Yeşim Özsoy’un üstlendiği Tiyatro Kooperatifi’nin yönetim kurulu Ersin Umut Güler, Mert Fırat ve Muharrem Uğurlu’dan oluşuyor.
Tiyatro Kooperatifi’nin şu anda; Altıdan Sonra Tiyatro-Kumbaracı50, Altkat Sanat, Altsahne, Ankara Birlik Tiyatrosu, Apartman Sahne, Asmalı Sahne, Atta Festival, Baba Sahne, Balkonda Sanat Prodüksiyon, Biraderler Yapım, Craft, DasDas, EKİP Tiyatrosu, Ekip Kafile, Erbulak Evi, Eylül Sahnesi, Gaca Tiyatro, GalataPerform, HANN Sahne, ikincikat, Kadıköy Emek Tiyatrosu, Kadıköy Theatron, Koma, Kuzgun Yapım, K! Kültüral Performing Arts, Levent Üzümcü Tiyatrosu, Mam’art, mesele kumpanya, Moda Sahnesi, NoAct Sahne, oyun atölyesi, Öykü Sahne-Tiyatro Açıkça, Pangea-UNIQ Hall ve UNIQ Box, primatölye, QPerformans, Reha Özcan Kumpanyası, Sahne3, Semaver Kumpanya, Tatavla Tiyatro, Tatavla Sahne, TTeşkilaTT, Tiyatro(Hâl), Tiyatro Alesta, Tiyatro Bereze, Tiyatro Biteatral, Tiyatro D22, Tiyatro Dalga, Tiyatro 11, Tiyatro Hemhâl, TiyatrOPS, Tiyatro Öteki Hayatlar, Tiyatro.iN, Tiyatro Mima, Tiyatro Pangar, Tiyatro Tiyatral, Tiyatro Yeniden, Versus Tiyatro, Wise Akademi, Yolcu Tiyatro, Yapıcı Tiyatro, Germinal Tiyatro ve Lavean Sanat Grubu’ndan oluşan 62 bileşeni bulunuyor ve güç birliği her geçen gün artıyor. Bu dayanışmayı tüm Türkiye’ye yaymayı arzulayan Tiyatro Kooperatifi, bu doğrultuda bölgesel kooperatifleşme çalışmalarına da destek veriyor ve tüm tiyatro kooperatiflerinin birlik statüsünde birleşmesini hedefliyor.